Kultura organizacji a wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa

Kultura organizacyjna jest jednym z najważniejszych elementów budowania skutecznej organizacji. Jest ona wyznacznikiem „jakości” miejsca pracy dla jej pracowników. Najważniejszą cechą kultury organizacyjnej jest fakt, iż jest ona jedyną trwałą różnicą każdej firmy. Można skopiować wyrób, technologię, strategię marketingową, ale nie możemy skopiować kultury organizacyjnej żadnej firmy.

Czym właściwie jest kultura organizacji?

Torben Rick, były szef w wielu firmach europejskich, a dzisiaj właściciel i dyrektor firmy consultingowej doradzającej korporacjom w zakresie zarządzania zmianą, zarządzania wydajnością i strategii uważa, że na kulturę organizacji składają się:

• sposoby, w jaki organizacje realizują swoje cele;
• wartości i zachowania, które przyczyniają się do budowy niepowtarzalnego środowiska organizacji;
• obraz organizacji od wewnątrz;
• suma wartości i rytuałów, które służą jako integrator członków organizacji;
• system wspólnych założeń, wartości i przekonań, które regulują zachowanie ludzi w danej organizacji;
• cywilizacja w miejscu pracy;
• filozofia, postawy, przekonania, zachowania i praktyki, które definiują organizację.

Do pewnego stopnia kulturę można porównać do sił naturalnych, takich jak wiatry i pływy. Jej elementy są czasem niezauważalne, a czasem oczywiste. Obdarzone ogromną mocą, mogą manipulować naszymi planami i hamować postęp.

3 poziomy kultury organizacyjnej

Amerykański psycholog, badacz kultury organizacyjnej Edgar Schein wyróżnił trzy poziomy kultury organizacyjnej.

Artefakty

Artefaktem jest język, jakiego się używa w przedsiębiorstwie, sposób ubierania się, czy na przykład kolorystyka wykończenia wnętrz. Do artefaktów można zaliczyć wzory dokumentów, papeterię firmową i tym podobne. Artefaktami możemy też nazwać rytuały, mające miejsce w firmie. Przykładem mogą być „owocowe czwartki”, kolory pojazdów służbowych czy bale noworoczne organizowane w firmie. Są one widoczne i łatwo jest je połączyć z organizacją.

Normy i wartości

Normy i wartości wyrażają się w celach organizacji, ideologii, rolach modelowych czy maksymach funkcjonujących w firmie. Na tym poziomie możemy także znaleźć różnego rodzaju zakazy i nakazy oraz hierarchie funkcjonujące w organizacji.

Założenia

Ten poziom najtrudniej jest zobaczyć, ponieważ nie dotyczy on sfery materialnej w przeciwieństwie do dwóch pozostałych. U podstaw kultury leżą autorytety i wizje, na przykład otoczenie i stosunki międzyludzkie. Będąc osobą z zewnątrz, aby uzmysłowić sobie jak wygląda ten poziom należy spędzić trochę czasu w organizacji tak, aby „wtopić się w nią”, co pozwoli nam zaobserwować, jak działa ona w życiu codziennym.

Kultura organizacji i jej rola w przedsiębiorstwie

Kultura organizacji pełni trzy podstawowe role w przedsiębiorstwie.

Pierwsza rola to funkcja integracyjna. Pozwala ona organizacji działać i rozwijać się jako pewnej całości, integrując pracowników wokół wspólnego środka ciężkości, którym są cele organizacji. Minimalizuje to osobnicze dążenia i aspiracje i pozwala skupić uwagę na wartościach pożądanych przez organizacje. Integracja daje poczucie tożsamości.

Kolejną rolą jest rola percepcyjna. Polega ona na ujednoliceniu postrzegania otoczenia oraz nadawania znaczenia elementom środowiska oraz nastawienia w stosunku do otaczającego nas świata. Pozwala na dokonanie korekty własnych zachowań poprzez odnoszenie się do zachowania innych pracowników.

Trzecią rolą kultury organizacyjnej jest rola adaptacyjna. Poprzez stabilizacje zachowań i wierzeń kultura pozwala na usystematyzowane dostosowywanie się do zmiennych warunków. Zmniejsza to poczucie zagrożenia oraz wpływa na pozytywną atmosferę. Rola ta pozwala na realizację strategii firmy.

Czy warto budować kulturę organizacyjną?

Firmy, które zdecydowały się na budowanie kultury organizacyjnej na wysokim poziomie zaobserwowały wiele korzyści. Po pierwsze system norm i wartości stał się widoczny nie tylko dla pracowników, ale również dla klientów. To wpłynęło na lepszy wizerunek firmy wśród potencjalnych klientów i partnerów biznesowych. Pracownicy utożsamiający się z wartościami organizacji, lepiej rozwiązują wewnętrzne problemy i w sposób bardziej efektywny porozumiewają się z klientami.

Dodatkowo wyniki badań Lachowskiego mówią o tym, że 91% menedżerów wyższego szczebla twierdzi, że kultura organizacyjna decyduje o sukcesie firmy w takim samym stopniu jak dobra strategia. Aż 81% z nich uważa też, że nawet najlepszy pomysł biznesowy nie ma szans powodzenia bez zbudowania właściwej kultury organizacyjnej.

Badania te potwierdzone zostały w magazynie Harvard Business Review – firmy z wyższą kulturą organizacyjną osiągają wyniki nawet o 20-30% lepsze niż ich konkurencja.